Estar lonxe, tan lonxe, cando os teus sofren implica un nivel de paranoia que eu non soporto. Non o soporto fisicamente. Hai anos que o meu corpo me berra cando unha situación non lle gusta. Creo que foi nos derradeiros meses en Barcelona cando me empezaron a sair as feridas na cabeza e nas mans. E agora, estes últimos días en Chile, case non durmo, cando consigo pegar ollo teño pesadelos, doeme a cabeza, teño o estómago anudado e feridas abertas en seis dedos. E non podo falar con (nin pensar en) eles sen chorar. Así que, apoiada incondicionalmente por est@s compañeir@s de viaxe que non sei se merezo pero que agradezo, fun falar co Capo para cambiar as vacacións que me quedaban por unha semana na casa. Saio para aí mañá a mediodía, chegarei a Lugo o domingo despois de comer, e volvo o sábado que ven.
Desexádenos sorte, que parece que non nos vai vir mal.

A curmá que tamén fora mentora vai de visita á casa de meus pais e mándame unhas fotos que, por inesperadas, me alegran o día e que, por retratar unha realidade aparentemente inmóbil, me tiran da morriña de última hora.
Dende a outra beira, o meu cuarto parece estar exactamente como o deixei.

Actualización 13:53. Lamentablemente, as cousas non están exactamente como as deixei. Meu curmán tivo un accidente de tráfico e está na UCI desde o sábado.

Pois iso

O martes, Rupert Murdoch compra Dow Jones por un 65% máis do seu valor en Bolsa e o sábado morre Polanco. ¿Imaxinades a Aznar entrando en Gran Vía, 32, para tomar posesión como presidente de Prisa?
Asusta, eh.


No seu momento, a web de El Jueves estaba superada polas circunstancias, roubeina no 20minutos.

Amos, non me ghodas, bon gusto non destila, pero o de "injurias a la Corona"* e o de retirar as publicacións dos quioscos e ordear "que se destruya el molde" son dous traxes que nos quedan xa un pouco escasos. Claro que, na miña opinión, a Coroa tampouco nos favorece nada.


Tan só 10 meses despois, outra traxedia.


Para @s que falan e non calan do feos que son os chilenos, aquí Benjamín Vicuña

Hugo Chávez anunciou, no programa Aló, Presidente Nº 266 a posibilidade de que a reforma constitucional na que está a traballar o Goberno venezolano inclúa "a reelección indefinida para Presidente da República". Que menos? Non queremos que Venezuela se quede sen líder e, evidentemente, en todo o país non hai outro.

Vargas Llosa ensalza a Barak Obama nun artigo de opinión publicado pola maioría dos xornais latinoamericanos. A exaltación non é tan criticable como aparentemente sorprendente, vindo de quen ven. A sorpresa desaparece ao ler o artigo que se resume nesta frase: El "sueño americano" no es un eslogan, sino una realidad. Xa.

Gloriosa, a entrevista a Bryce Echenique que publica Caretas. Grande, a periodista: "Hasta el momento, son once los plagios de artículos periodísticos que se le han imputado. Un error de su secretaria, se disculpó Bryce primero. Un complot fujimontesinista, adujo después. Fruto del odio de un enemigo, retruca ahora". E aínda máis grandes as respostas desquiciadas de Echenique. Unhas risas.

Despois está Putin e as "extraordinarias circunstancias que afectan á seguridade" do seu país", que, se non fora porque non ten puta gracia, sería divertidísimo.

Como esto.

Doume conta, por un comentario de Roberto no blogh chileno, que aínda non vos falara do pisco. Graso error que tentarei solucionar de inmediato.



Pisco, ademáis dun val do Perú, é unha variedade de augardente e un exemplo máis do dominio da copia que teñen os meus veciños e amigos, os chilenos. Segundo conta a wikipedia, en quechua piskos eran os alfareiros que vivían nos vales de Pisco, Ica e Nazca, así como as ánforas que facían. Parece ser que o licor adquiriu ese nome porque dende un principio se almacenou nestes recipientes (toma cadea de sinécdoques). En fin, que o pisco naceu no Perú e que, sen embargo, actualmente, os chilenos consumen catro veces máis pisco que os peruanos (tres litros por persoa e ano, fronte a menos de medio litro) e producen dez veces máis (50 millóns de litros por ano, fronte a pouco máis de 4 millóns). Copiar, cópiano todo, eh, pero máis e mellor, eso si. En 2005, Perú iniciou o trámite para rexistrar a denominación de orixe do pisco ante a Organización Mundial da Propiedade Intelectual (WIPO, en inglés), argumentando que a palabra "pisco" aplicada ao licor ten unha relación estreita co espazo xeográfico onde se produce (como no caso do champagne, en Francia). Chile, sen embargo, considera que o término é xenérico (como o viño) e que pode ser usado por calquera que o produza.


Pisco premium, en Valle del Elqui (Chile)

En calquera caso, en Chile bébese muito pisco, pisco sour de aperitivo e piscola de carrete. Esta última está restrinxida a iniciados na materia ou, como mui acertadamente explicou Mike no seu momento, para o último cacharro de noites de alta inxesta de alcol e poucos recursos económicos. O pisco sour, sen embargo, é apto para tódolos públicos, baixa como a agua e sube como a escuma.
As consecuencias, terribles, comezan con este gesto,


shhh
cando te-o-es-si-la-be-ar
E acaban, ao día seguinte, coa peor resaca que coñeceu ser humano.
Ou, alomenos, eso é o que din ;)

Noites canallas

Acábase unha época de agobio laboral (habelas hainas) e do outro lado recíbeme alguén que ten un aire ao meu eu canalla.
Só un aire.
O mércores anITA e mais eu convertemos un café despois do traballo nunha litrona universitaria, un par de piscos happy-hour, unha cea de chino regada de viño chileno e confesións galaicas, máis bares, máis piscos, máis confesións... E acabamos ás tantas inventando histriónicas coreografías para os grandes temazos de ayer hoy mañana y siempre que ambientaban unha cea de empresa chea de caras nas que ningunha das dúas queriamos vernos reflectidas.
Non, se podemos evitalo.
Non, agora que parece que o meu eu canalla está a punto de volver.
Paso a paso.
Tampouco quero presionala, non vaia ser que escape de novo.

Había tempo que non me namoraba así, ata as porcas, con esta obsesión que non me deixa nin pensar nin traballar nin postear nin durmir nin comer nin respirar cando estou lonxe del. Había tempo que non me pasaba e entregueime por completo a esa sensación de dependencia que me tranquiliza tanto, supoño, porque me libera da responsabilidade de tomar decisións. Dediqueille cada minuto, cada segundo, dos últimos tres días. Incluso aqueles nos que estabamos separados. E non llos dediquei porque quixera dedicarllos. Dediqueillos porque non podía facer outra cousa que dedicarllos. Desexando avanzar, ao principio, a cualquera prezo. E luitando contra as ganas de pisar o freo ao final, cando xa vía a luz no cabo do túnel e non podía distinguir se era a luz cálida dun domingo ao mediodía ou a luz fría dun luns pola mañá.
Agora, só me queda un sabor entre acedo e doce no padal.
Non era perfecto, nin sequera era o mellor libro que lin na miña vida, aínda que por momentos pensei que podía chegar a selo. Agora que o noso rematou, non me vai quedar máis remedio que comezar a buscarlle un sustituto. Eso e intentar recordar as derradeiras verbas que me susurou ao oído cada vez que me cague na metade de España que me xea o corazón:

Para los estrategas, para los políticos,
para los historiadores, todo está claro:
hemos perdido la guerra.
Pero humanamente no estoy tan seguro.
Quizá la hemos ganado.

O cobrador

Aquí un amigo chileno, o cobrador do noso restaurante de colación favorito. Nótense a elegancia e o orgullo cos que mira a cámara. Previamente, quita as gafas, nun xesto de coquetería que nos conquista a Eva Luna e a min.

O do cobrador é un traballo curioso. Haino en todas partes: nos restaurantes (non nos pijos), nos pubs, nas papeleirías, nas tendas de chucherías... A súa función é unica e exclusivamente cambiar os teus cartos por ese papeliño amarelo que ten nas mans e asegurarse de que o levas contigo ("no se deje su boleta" debe de ser a frase que máis oín nestes meses), o que é especialmente importante nos pubs, onde tés que pagar antes de consumir, polo que se te vas sen papeliño quedas sen pisco.

Paraíso sen pan

Para chegar a ese paraíso que é o salar de Uyuni, atravesamos os Andes durante oito horas por carreiros de cabras cheos de pedras e de baches nunha camioneta que tiña nome (La-Cáterin), pero non suspensión. Nese camiño infernal que leva ao edén vimos paisaxes incríbles: montes nevados que descansan sobre lagoas altiplánicas de cores imposibles, cumios vermellos marróns amaraleos que xogan ás agochadas cos seus veciños negros brancos grises, camélidos que buscan a súa merenda na neve, regatos que reflicten as cores do atardecer ata que La-Caterin os atravesa case sen alento... Entre uns e outros, comemos o rancho e o pan duns mineiros aos que a nosa visita imprevista lles "arreglou o día" e chispeamos a coca dun equipo de gravación de National Geographic. Xa ás portas do salar, durmimos (durmín) baixo sete mantas a -15ºC. E todo pagou a pena, todo se convertiu nunha anécdota, cando chegamos aos doce mil kilómetros cadrados de pureza branca, só interrompida por illas cheas de cactos e de terra seca e polas labores de extracción das saleiras (na foto, os montículos que van facendo coa sal que rascan do chan antes de subila aos camións).



E é que o paraíso do turista pode ser o inferno do autóctono. Un clima indómito (cun sol de xustiza ás doce da mañá e dous díxitos de graos baixo cero ás doce da noite), unha terra seca e chea de pedras que hai que arar a man, un dos gobernos máis pobres e ineficaces do planeta, unha historia que deixa poucas esperanzas para unha mellora pacífica e un único recurso, a sal. Unha das mercadorías máis baratas que existen, que deben rabuñar da terra, transportar en camións do século pasado, secar ao sol, embolsar a man (na foto, un saleiro sellando unha bolsa) e vender a quen sexa que a queira comprar por non máis dun dólar ao día.
No paraíso, por non ter, non teñen nin pan.